CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya, gıda güvenliği ve kimyasal kalıntılarla ilgili sorular yöneltti. Bakan Yumaklı, bu soruları yanıtladı. Yumaklı ihraç edilen ürünler içinde iade gelen ürün miktarının düşük olduğunu belirtirken Gürer, Avrupa Birliği Gıda ve Yemde Hızlı Alarm Sistemi’ne düşen bildirimlerde Türkiye’nin ilk sıralarda olduğunu ifade etti.
GÜRER’İN SORULARI
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’ya yönelttiği sorular şöyle:
“2023 yılında yapılan kontrollerde süt üretim zincirinde soğuk zincirin kırıldığı tespit edilen işletme sayısı nedir?
Bu işletmelere uygulanan yaptırımların etkinliği ölçülmüş müdür?
Türkiye’de insan sağlığına zararlı kimyasal kalıntılar nedeniyle yurtiçinde ya da yurtdışında pazarlama engeliyle karşılaşan ürünlerin miktarı ve ekonomik zararı nedir?
Kamu laboratuvarlarında kimyasal kalıntılarla ilgili yapılan Ar-Ge çalışmaları sonucu geliştirilen analiz yöntemleri var mıdır?
Bu yöntemlerin analiz hızım ve doğruluğunu artırma oranı nedir?”
SÜT ÜRETİM ZİNCİRİNDE SORUN MU VAR?
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2023 yılında süt üretim zincirinde soğuk zincirin kırıldığı tespit edilen işletme sayısını ve bu işletmelere uygulanan yaptırımların etkinliğinin ölçülüp ölçülmediğini sorusuna Bakan Yumaklı, 5996 sayılı Kanun’un 29’uncu maddesine atıfta bulunarak, birincil üretim yapanlar ve gıda işletmecilerinin hijyen esaslarına uymak zorunda olduğunu vurguladı. Ayrıca, süt ve süt ürünleri üreten işletmelerin soğuk zinciri koruma ve ürün tebliğlerindeki ısı gerekliliklerini sağlama zorunluluğuna dikkat çekti. Uygunsuzluk tespit edilen işletmelere yasal işlem yapıldığını ve denetim sıklığının artırıldığını belirtti.
4,8 BİN TON ÜRÜN GERİ DÖNDÜ
Türkiye’de insan sağlığına zararlı kimyasal kalıntılar nedeniyle yurtiçi ve yurtdışı pazarlama engeliyle karşılaşan ürünlerin miktarı ve bu durumun ekonomik zararını da gündeme getiren Ömer Fethi Gürer’e yanıt veren Bakan Yumaklı, Türkiye’nin 186’dan fazla ülkeye 2.000’den fazla çeşit gıda ürünü ihraç ettiğini, ihraç edilen ürünlere kıyasla geri dönen ürün miktarının çok düşük olduğunu ifade etti. Örneğin, 2024 yılında Türkiye’den ihraç edilen 4,2 milyon ton taze meyve-sebzenin sadece 4,8 bin tonunun geri döndüğünü belirtti.
Bakan, yurtdışından geri dönen ürünlerin öncelikle gümrükte ayniyat tespitine tabi tutulduğunu ve sonrasında %100 bitki sağlığı ve gıda güvenliği kontrollerinden geçtiğini aktardı. Bu süreçlerin, mevzuata uygun olmayan ürünlerin ülkeye girişini engellediğini ifade etti.
KAMU LABORATUVARLARINDAKİ AR-GE ÇALIŞMALARI
CHP’li Ömer Fethi Gürer’in kamu laboratuvarlarında kimyasal kalıntılarla ilgili yapılan Ar-Ge çalışmaları sonucunda geliştirilen analiz yöntemleri ve bu yöntemlerin hız ve doğruluk oranlarını artırıp artırmadığı sorusu üzerine Bakan Yumaklı, Gıda Kontrol Laboratuvar Müdürlüklerindeki işlemlerin "Gıda Kontrol Laboratuvarları Yönetmeliği"ne uygun şekilde yapıldığını belirtti. Laboratuvarlarda hem ulusal hem de uluslararası metotların kullanıldığını söyledi.
DENETİMLER VE YAPTIRIMLAR
Bakan Yumaklı, yapılan denetimlerin riske dayalı olduğunu ve mevzuata uygun olmayan işletmelere karşı yasal işlemlerin yanı sıra denetim sıklığının artırılarak caydırıcılık sağlandığını ifade etti.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Gıda güvenliği ve gıda güvencesi ile ilgili düzenlemelerde iktidar doğrudan sorumludur. Bakan, açıklamaları ve yazılı yanıtlarda sorunlar ya yokmuş gibi göstermekte ya da yanıtlar şeffaf olarak verilmemektedir. Avrupa Birliği kriterlerine göre ihraç ürünlerde yaşanan sorunlarda tekrarlar varsa, bu bağlamda da bir eksikliğin olduğu ortadadır. Laboratuvar verileri sağlıklı ise yurt dışında geri dönüş gerekçesi sonuçlar nasıl oluşmaktadır? Ülkemizde yasaklandığı belirtilen bazı tarım zehirlerine denetimde rastlanmaktadır. Ruhsatlı da olsa süreç içinde AB ülkelerinde yasaklanan tüm zehirler derhal ülkemizde yasaklanmalı ve toplatılmalıdır.
İklim değişikliği ile mevsimsel değişimler, tarım zehirleri kullanım takvimlerini etkilemektedir. Buna göre çiftçi bilgilendirilmeli ve özellikle televizyonlarda kamu spotları ile üreticiler uyarılmalıdır. Tarımda gelişen bilgi ve tüm teknolojik veriler doğrudan kullanımı sağlanmalı ve insan sağlığı açısından tam koruma sağlayacak her önlem alınmalıdır. Ekonomik kriz ile her hafta değişen gıda ürün fiyatlarıyla cebi zarar gören vatandaş, tükettiği ürün ile bir de sağlığından olmamalıdır. ‘Bir şey olmaz’ kafası yerine, yaşanan sağlık sorunlarında yanlış varsa derhal ortadan kaldırılmalı yaklaşımı önde olmalıdır.
Yalnız tarım zehiri değil, gıdanın tüm unsurları sıkı kontrol ve takip gerektirmektedir. İnsan sağlığı, bu konuda iktidarın denetim ve kontrolüne teslimdir. Son günlerde yaşanan tavuk zehirlenmeleri gibi sorunlar, ‘olmaz’ diye yapılan her yanlış uygulamanın insana verdiği zarar ile alarm verdiğini göstermektedir. Tavuk eti nedeniyle her yıl zehirlenmelerin yaşanması da bu bağlamda önleyici olunmada sorunların varlığının göstergesidir. Gıda denetim ve cezada mutlaka belediyelerin yetkilerinin artırılması şart olmuştur. Belediyelere kısıtlanan yetkiler artırılarak geri verilmelidir. Büyük belediyelerde gıda denetim laboratuvarlarının açılması sağlanmalıdır.” dedi.
