Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinesinde uygulamaya alınan yeni teşvik sisteminin bir yandan "Terörsüz Türkiye" sürecinde Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da "sanayi devrimi"ni hızlandırması planlanırken diğer yandan tıptan elektroniğe, hava ve uzay araçlarından makine imalatına kadar birçok sektöre boyut atlatması bekleniyor.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe giren "Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı" kapsamında sağlanacak teşvikler 81 ilde yeni adımları beraberinde getirecek.
Kararla, yatırımları desteklemek üzere hazırlanan "Yerel Kalkınma", "Dijital Dönüşüm", "Yeşil Dönüşüm", "Stratejik", "Teknoloji" hamle programları, özellikle sanayi ve teknolojide dönüşümü hızlandıracak.
Bunun için belirlenen alanlara yönelik yatırımlara finansman destekleri sağlanacak. Yatırım kredilerinde 11,5 ila 18,4 puan faiz-kar payı desteği, yatırım tutarının yüzde 20'sine ve 240 milyon liraya varan teşvikler verilecek.
Yeni sistemle en önemli atılımlardan birinin teknolojide sağlanması bekleniyor. "Teknoloji Hamle Programı" ile öncelikli ürün listesindeki ürün ya da teknolojilere yönelik üretim yapan işletmeler desteklenecek.
Bu kapsamda, teknoloji sınıflandırmasına göre "yüksek teknolojili ürünler" içinde yer alan temel eczacılık ürünleri ve eczacılığa ilişkin preparatlar, bilgisayarların elektronik ve optik ürünleri, hava ve uzay araçları ile çeşitli makinelerin imalatlarına destek sağlanacak.
"Orta-yüksek teknolojili ürünler" içinde de bazı ekipmanların imalatından kimyasal ürünlere, silah ve mühimmattan elektrikli teçhizata, motorlu kara taşıtı, treyler ve yarı treylerden demir yolu lokomotifleri ve vagonlarına, askeri kara savaş araçlarından bazı tıbbi araç ve gereçlerin imalatına kadar çeşitli ürünler konular ön plana çıkacak.
- Anadolu'da planlı sanayileşme atılımı
"Yerel Kalkınma Hamlesi Programı" kapsamında bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılması ve bölgelerin rekabet güçlerinin artırılması hedefleniyor.
Programla desteklenecek yatırım konuları, illerin sosyoekonomik gelişmişlik durumu ve coğrafi potansiyelleri, atıl kaynakların değerlendirilmesi, yerel ihtiyaçların karşılanması, bölgede üretimi olmayan ancak başarı olasılığı yüksek sektörlerin geliştirilmesi, ileri-geri bağlantılı sektörlerin desteklenmesi, istihdam potansiyeli ve kümelenme etkisi gibi kriterler çerçevesinde belirlenecek.
Yeni teşvik sistemiyle çeşitli yatırımlarda kullanılan makine ve teçhizatın gümrük vergisi muafiyeti kaldırılırken yerli makine üreticileri de korunmuş olacak.
- "Terörsüz Türkiye" sürecine ekonomik destek
Türkiye Yüzyılı Kalkınma Hamlesi kapsamındaki yatırımlara, organize sanayi bölgelerinde (OSB) oluşturulan rezerv alanlarda uygun koşullarda yer tahsis edilecek. İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Kocaeli gibi gelişmiş şehirlerin yer aldığı 1. Bölge'deki makine ve teçhizatın, 4, 5 ve 6. bölgelere taşınmasıyla gerçekleşen yatırımlar için, taşındıkları bölgedeki istihdam teşvikleri uygulanacak.
Bu sayede özellikle 6. Bölge'de yer alan Diyarbakır, Şanlıurfa, Van, Mardin, Adıyaman, Siirt gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki illerin kalkındırılması önceliklendirilecek.
Bu adımların "Terörsüz Türkiye" sürecinde özellikle geçmişte yatırımın sınırlı gittiği illeri hızla kalkındırması bekleniyor.
Aynı şekilde, 5. Bölge'de yer alan ve 6 Şubat 2023'teki depremlerden etkilenen Kahramanmaraş, Hatay, Osmaniye başta olmak üzere Çankırı, Bayburt, Bartın, Kilis, Niğde gibi Anadolu'da sanayide üretim çeşitliliği az olan illerde dönüşüm hedefleniyor. Sağlanacak desteklerin görece sınırlı olduğu ve 4. Bölge'deki Orta Anadolu illerine de katkı vermesi planlanıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, yeni teşvik sistemiyle sanayi tesislerinin özellikle Marmara Bölgesi'nden Anadolu şehirlerine taşınmasını sağlayacaklarını ifade etmişti.
- Stratejik yatırımlarda arz güvenliği öncelik
"Stratejik Hamle Programı" kapsamında ise katma değeri yüksek, Türkiye'nin kritik ihtiyaçlarını karşılayacak, arz güvenliğini sağlayacak, dışa bağımlılığını azaltacak, uluslararası rekabet gücünü artıracak ve AR-GE içeriği yüksek imalat sektörü yatırımları ile dijital ve yeşil dönüşüm programları kapsamındaki yatırımların desteklenmesi öngörülüyor.
Programla desteklenecek yatırımlarda aranacak asgari sabit yatırım tutarı yüksek teknolojili ürünlerin üretimine yönelik yatırımlar için 100 milyon lira, diğer yatırımlar içinse 200 milyon lira olacak. Üretilmesi planlanan ana ürünlerin son 1 yıldaki ihracatının ithalatı karşılama oranının azami yüzde 70 olması gerekecek.
- Yeşil ve dijital dönüşüm hızlanacak
Yeni teşvik paketinin en önemli hedeflerinden birini de "dijital" ve "yeşil" dönüşümü hızlandırması oluşturuyor.
"Dijital Dönüşüm Programı" ile teknolojik ürün ve çözümlerin işletme süreçlerine entegre edilerek maliyet azaltımı, verimlilik ve kalite artışı, çalışan ve müşteri memnuniyeti gibi sonuçlar elde etmeyi amaçlayan yatırımlar ele alınacak.
"Yeşil Dönüşüm Programı" kapsamında ise döngüsel ekonomi yaklaşımıyla uyumlu, doğal kaynakları koruyan, iklim ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlayan, kaynak verimli ve düşük karbonlu üretimi amaçlayan yatırımlar değerlendirilecek.
Tüm bu adımların ve teşviklerin savunma sanayisindeki yerli ve milli atılımın diğer alanlara da taşınmasını sağlaması, Anadolu'yu bir üretim üssüne dönüştürülmesi hedefleniyor. Desteklerin, Türkiye'nin sosyal ve ekonomik kalkınmasını da hızlandırması öngörülüyor.
