Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Avrupa Birliği (AB) ile yapılan Gümrük Birliği doğrultusunda AB ile aynı ürün güvenliği sisteminin Türkiye'de de uygulandığı belirtildi.
AB'deki mevzuat ve uygulama değişikliklerinin kısa sürede hukuk sistemine kazandırıldığına işaret edilen açıklamada, mevzuat hükümleri kapsamında oyuncaktan yapı malzemelerine, tıbbi cihazlardan anne bebek ürünlerine, ayakkabıdan tekstil ürünlerine kadar geniş bir ürün grubunun risk esaslı olarak ithalatta ürün güvenliği denetimine tabi tutulduğu bildirildi.
Açıklamada, mevzuata aykırı, tehlikeli, sağlığa zararlı ve güvensiz ürünlerin ülkeye girişinin engellendiğine, insan, hayvan, çevre sağlığını ve imalatçıları uygunsuz ithal ürünlerin oluşturduğu haksız rekabetten koruyacak adımların kararlılıkla atıldığına dikkat çekildi.
Bu kapsamda, dış ticarette ürün güvenliği denetimlerinde etkinliği artırmak amacıyla Bakanlıkça TAREKS'in hayata geçirildiği belirtilen açıklamada, şu ifadeler kullanıldı:
"TAREKS'in devreye alındığı 2011 yılından bu yana ithalatta toplam 49 milyar sanayi ürünü denetlendi. Uygunsuz ya da güvensiz bulunan toplam 424 milyon ürünün ülkemize girişi engellenmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığınca yapılan denetimlerle de uygunsuz tarım ve gıda ürünlerinin ülkemize girişi engellenmiştir. Söz konusu denetimler, uygunsuz bulunduğu için ülkeye girişine izin verilmeyen ürünlerin çok ötesinde büyük caydırıcı etki göstermektedir."
Açıklamada, ürün güvenliği faaliyetleri, mevzuat uyumu ve kalite altyapısının oluşturulmasının yanında dış ticarette ve iç piyasada mevzuata uygun ürünlerin piyasaya arzının sağlanmasında gözetim ve uygun olmayan ürünlerin piyasaya arzının engellenmesine yönelik denetimlerin yapıldığı kaydedildi.
Piyasaya arz edilmesi hedeflenen, arz edilen, piyasada bulundurulan veya hizmete sunulan tüm ürünlerin güvenli olması ve ilgili teknik düzenlemelere uygunluk göstermesi ve tüm aktörlerin yükümlülüklerine dair düzenlemeler yapıldığı ifade edilen açıklamada, şu bilgilere yer verildi:
"Bakanlığımız öncülüğünde 8 farklı yetkili kuruluşuyla ülkemiz piyasasına arz edilen ürünlerin mevzuatına uygun ve güvenli olması için gözetim ve denetim faaliyetleri yürütülmektedir. 2009 yılından bu yana yapılan denetimlerde uygunsuz ya da güvensiz bulunan 708 milyon ürün uygun hale getirtilmiş, piyasaya arzı yasaklanmış veya piyasadan toplatılmıştır. Piyasaya uygunsuz veya güvensiz ürün arz edenlere 5 milyar lira idari para cezası uygulanmıştır."
Açıklamada, Bakanlığın, AB'nin teknik mevzuatının ulusal mevzuata aktarılmasından sorumlu olduğunun, bu doğrultuda ürün güvenliği alanında çalışmalara ve kalite altyapısının iyileştirilmesine öncülük ettiğinin altı çizildi.
Başta "CE" işareti, onaylanmış kuruluşlar, piyasa gözetimi ve denetimi, genel ürün güvenliği ve karşılıklı tanıma gibi hususları düzenleyen AB ürün güvenliği mevzuatının uyumlaştırıldığı, ürün gruplarına ilişkin 300'den fazla teknik düzenlemenin iç hukuka aktarılmasının koordine edildiği bildirilen açıklamada, AB üyesi ülkelerle denk bir kalite altyapısının oluşturulduğu vurgulandı.
Açıklamada, e-ticaret alanında kaydedilen gelişmelerin de yakından izlendiği, bu doğrultuda "Uzaktan İletişim Araçları Yoluyla Piyasaya Arz Edilen Ürünlerin Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hakkında Yönetmelik"in nisan ayı itibarıyla uygulamaya alındığı hatırlatıldı.
Söz konusu yönetmelik kapsamında, Türkiye'de faaliyet gösteren e-ticaret platformları, çevrim içi aracı hizmet sağlayıcılar ile ülkedeki nihai kullanıcılara ürün sunan internet sitelerinin, AB'deki yükümlülüklerle benzer şekilde, ürün listelemelerinde ilgili uyarılara, güvenlik işaretlerine, ürün görsellerine, üretici, ithalatçı veya Türkiye'de yerleşik iktisadi işletmecinin kimlik ve iletişim bilgilerine yer vermeleri gerektiğine dikkat çekilen açıklamada, bu yönetmeliğin 8 Bakanlıkça uygulandığı vurgulandı.
Açıklamada, aracı hizmet sağlayıcıların, vatandaşların ürün güvenliği ile ilgili hususlarda hızlı şekilde geri bildirim yapabilmelerine olanak tanımak, yetkili kuruluşlardan gelen içerik kaldırma taleplerini yerine getirmek amacıyla "ürün güvenliği temas noktası" oluşturmalarının sağlandığı ifade edildi.
Yetkili kuruluşlarca uygunsuz olduğu belirlenen ürünlerin bildirim yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde yayından kaldırılmasının yasal bir zorunluluk olduğuna değinilen açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Aksi halde, söz konusu ürünler Erişim Sağlayıcıları Birliği tarafından erişime kapatılmaktadır. Bakanlığımıza zaman zaman yapılan geri bildirimlerden, denetime konu olmadan, iktisadi işletmecilerin mevzuata istinaden kendiliğinden gereklilikleri yerine getirdikleri, mesela aracı hizmet sağlayıcıların uygunsuz olduğu ortaya çıkan ürünlerin satışını sonlandırdığı, imalatçı ile sözleşmeyi feshettiği görülmektedir. Yönetmelik hükümleri hem yerli hem de yabancı iktisadi işletmeler ve aracı hizmet sağlayıcılar için geçerlidir. Böylece, ülkemizde yerleşik iktisadi işletmelerin hem yurt dışından gönderilen, güvensiz olma ihtimali bulunan ürünlere karşı hem de yurt içinde olup da düzenlemelere uymayanlara karşı haksız rekabetten korunması amaçlanmaktadır. Bundan sonraki süreçte de yapay zeka destekli olarak geliştirdiğimiz yeni denetim altyapısıyla hem denetim kapasitemizi artıracak hem de kaynaklarımızı daha verimli kullanarak daha hızlı, hedefe odaklı ve önleyici denetimler gerçekleştireceğiz. Ürün güvenliğinin sağlanması ve e-ticaret alanında güvenli bir piyasa yapısının oluşturulması için gereken her adım kararlılıkla atılmaktadır."
