Enflasyon düzeltmesi kavramına bir tanım getirmek istersek, paranın değer kaybetmesine ve fiyatlardaki bariz artışa bağlı olarak finansal tabloların gerçeği yansıtacak şekilde yeniden düzenlenmesi olarak anlatabiliriz.
Ülkemizde 2023 yılı sonu itibari ile enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşması gerekçesiyle finansal tablolarda enflasyon düzeltmesi uygulandı. Enflasyon düzeltmesinden dolayı mükellefler herhangi bir vergi ödemesine tabi tutulmadılar. Ancak Hazine ve Maliye Bakanlığı 2024 yılı itibari ile her 3 aylık geçici vergi döneminde enflasyon düzeltmesinin uygulanacağını ve yapılan düzeltmeye göre mükelleflerin geçici vergi matrahında artışa bağlı olarak vergi ödeyeceklerini bildirdi. Ayrıca Vergi Usul Kanununa ve muhasebenin dönemsellik ilkesine aykırı olarak her 3 aylık geçici vergi beyannamesine bilanço ekleneceği konusunda da düzenleme yapıldı. Muhasebe meslek mensuplarından ve iş dünyası temsilcilerinden gelen tepki üzerine birinci üç aylık geçici vergi döneminde Hazine ve Maliye Bakanlığı enflasyon düzeltmesi yapılmamasını kabul etti. Ancak ikinci üç aylık geçici vergi dönemi geldiğinde muhasebe meslek mensuplarının bağlı olduğu odalar ve birliğin yanı sıra iş dünyası temsilcilerininde tepkilerinin duymazdan gelerek enflasyon düzeltmesinin gerçekleşeceğini bildirdiler. İlk olarak geçici vergi beyannamesinin son gönderilme tarihini iki defa uzattıktan sonra bir tebliğ yayınlayarak cirosu 50 milyonu geçmeyen mükelleflerin ikinci ve üçüncü dönem geçici vergi beyannamelerinde bilanço oluşturmalarına ve enflasyon düzeltmesi yapmalarına gerek olmadığını mevzuata bağladılar. Ancak bu süreye kadar hemen hemen bütün muhasebe meslek mensupları enflasyon düzeltmelerini yaptılar ve bilanço oluşturarak geçici vergi beyannamelerini GİB’e göndererek onayladılar. Hazine ve Maliye Bakanlığı 563 Sayılı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğ ile enflasyon düzeltmesi yaparak geçici vergi beyannamelerini düzenleyen meslek mensuplarından enflasyon düzeltmesinin düzeltmesini istediler ve son olarak da bir süre uzatımı daha verdiler. Enflasyon düzeltmesinden dolayı gelir tablosunda 658 Enflasyon Düzeltme Zararları Hesabında bulunan tutarı geçici vergi beyannamesinde Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler kutucuğuna eklemeleri istendi. Bu durum geçici vergi beyannamesi üzerinde vergi matrahında artışa sebep oldu ve mükelleflere büyük bir vergi yükü getirdi.
Enflasyon düzeltmesinden dolayı vergi alınması iş dünyasında bulunan herkes tarafından tepkiyle karşılanmaktadır. Stokta ve rafta bulunan satılmayan malın vergisi alınmaya çalışımaktadır. Enflasyon düzeltmesiyle stokta bulunan ticari malların, üretimde kullanılacak ilk madde ve malzemelerin, yarı mamüllerin, mamüllerin, taşınır ve taşınmaz malların değerlemesi yapılarak fark 648 Enflasyon Düzeltmesi Kârı Hesabına atılmaktadır. Ödenmiş Sermayenin, geçmiş yıl karlarının ve sermaye fon hesaplarındaki farklarda 658 Enflasyon Düzeltmesi Zararı hesabına atılmaktadır. Sermaye yapısı güçlü olan işletmeler ticari kâr yapsalar dahi gelir tablosunda zarar etmiş gibi görünebilmektedirler. Sermaye yapısı zayıf fakat ticari malları ile taşınır ve taşınmazları olan işletmelerde olan işletmelerde zarar etseler dahi kâr etmiş gibi görünerek gerçekleştirmedikleri karın vergisini ödemek zorunda kalmaktadırlar.
Çözüm Önerisi
Enflasyon düzeltmesi Geçici Vergi dönemlerinde kesinlikle uygulanmamalıdır. Geçici Vergi dönemlerinde bilanço düzenlemesi uygulamasından vazgeçilmelidir. Enflasyon düzeltmesi dönem sonunda yapılmalıdır ve gelir tablosunda ile bilanço da enflasyon farkları ancak dönem sonunda görünmelidir. Enflasyon düzeltmesinden kaynaklı farklardan dolayı kesinlikle vergi matrahında artış olmamalıdır.
