1.1 Niğde Adı
Hititler zamanında “Nakita” adıyla bilinen bir konaklama yeriydi. Bir rivayete göre de Niğde adı, ilk çağ isimlerinden “Cadyna”dan gelmektedir. Niğde İslam yazarlarının eserlerinde “Nekidâ” ve “Nekide” şeklinde bahsedilirken, zamanla telefuzdaki değişikliklerden dolayı “Nikede” olmuş, var olan Niğde ismini Selçuklular vermişleridir. Niğde Selçukluların işgalinden sonra en önemli askeri merkeze dönüştürülmüştür (Niğde Belgeseli, 2008).
Roma İmparatorluğu Dönemi: Niğde tarihi olarak M.Ö. 30–M.S. 395 senelerinde arasında Roma döneminde en önemli tarihteki konumlarından birini geçirmiştir. Roma döneminde Tyana (Kemerhisar) bölgesinde yoğun çalışmalar olduğu gözlenmektedir. Tapınak, saray, yerleşim birimleri ve su kemerleri sayesinde büyük yerleşim yeri haline gelmiştir. Ihlara ve Kapadokya bölgesi M.S. 395 senesinde Anadolu Bizans girmesinden dolayı Bizans dönemi etkileri görülür. Bizans hükümdarlığı altında şehir Arap, pers ve Sasani istilaları ile karşı karşıya kalmıştır. Tyana 931 senesinde Araplar tarafından büyük bir yıkıma uğramıştır. Tyana 200 yıl boyunca Bizans ve İslam orduları arasında meydana gelen savaşlar nedeniyle sürekli el değiştirmiş büyük yıkımlara maruz kalmıştır. Bu yıkımlar neticesinde Niğde bölgede şehirleşme olarak tercih edilmiştir (Niğde Belgeseli, 2008).
Selçuklu Zamanı: 1166 yıllarından sonra Türkler Niğde’yi işgal ettiler. İşgal sonrasında bölgeye Türkmenler yerleştirilmiş, Niğde Anadolu Selçuklu 1. Alaaddin Keykubat padişahı zamanında en parlak dönemlerinden birinin yaşamıştır. Şehir sonrasında Moğollar Anadolu Selçuklulara karşı Kösedağ savaşını kazanması ile Moğol beyliği İlhanlılar işgal etmiştir. Karamanoğulları tarafından 1357 de tekrar işgal edilmiş son olarak Fatih Sultan Mehmet han Niğde’yi Karamanoğullarından almıştır (Oflaz, 1992: 72).
Cumhuriyet Zamanı: Niğde ili cumhuriyetin ilanı ile birlikte Konya’dan ayrılmış il statüsünün kazanmıştır. Cumhuriyet hatta milli mücadele döneminde Niğde ve ülke genelindeki istikrar ile birlikte sağlık, eğitim, sosyal, kültürel ve bayındırlık alanlarında büyük değişimler gözlemlenmiştir. Cumhuriyetin Atatürk tarafından kurulmasıyla birlikte Cumhuriyeti destekleyen ve benimsemiş olan Niğde ili, top atışları neticesinde Cumhuriyetin ilanını kutlayan şehirlerin ilklerindendir. Niğde, mülki düzenleme sonucu 1924 senesinde Cumhuriyet döneminin il merkezlerinden bir tanesi olmuştur.
Niğde şehri kalkınmanın hizmetle olacağını gaye edinmiş 1954 yılında Nevşehir ve 1989 yılında Aksaray’ın ayrılarak il olması ile birlikte ekonomi, yüz ölçümü ve meclisteki temsilci sayısı olarak küçülmüştür. Nevşehir ve Aksaray’ın ayrılmasından sonra Altunhisar ve Çiftlik ilçe statüsü kazanmıştır. Cumhuriyetin başlarında gerek mübadele(değişim) ve savaşların zararları nedeniyle Niğde ilinde büyük nüfus kayıpları yaşanmış; fakat cumhuriyet döneminde başlanan imar düzenlemelerinin ve şehirleşmenin il özel idaresi tarafından düzenlenmesiyle nüfus tekrar eski sayılarına ulaşmıştır (Gürer, 2009: 423-438).
1.2 Coğrafi Konum
Coğrafi konum kavramı, bir yerleşim yeri veya bölgenin dünya üzerindeki yerinin belirlenmesidir. Coğrafi konum olarak Niğde şehri E 35 derece 25 dakika doğu ile W 33 derece 10 dakika batı meridyenleri ve 38 derece 58 dakika kuzey ile37 derece 10 dakika güney paralelleri arasındadır. Niğde şehrinin komşu illeri ise, Konya, Nevşehir Aksaray, Mersin ve Adana şehirleridir. Yaklaşık olarak 7.795 km² yüzölçümüne sahip olan şehir, batı Asya’da iç Anadolu’nun kızıl ırmak yöresinde yer almaktadır. Şehrin il trafik kodu 51, rakımı 1,229m, toplalarının %41,2 si yayla ve arazilerden, %28,8’i dağlık ve %30’luk dilimi ise ovalar oluşturmaktadır. Erciyes ve Hasan dağından dolayı jeolojik olarak volkanik yapıysa sahip olan şehir kükürtlü sıcak su kaynakları olarak zengin olmakla birlikte, cıva, bakır, demir, çinko, gümüş, altın madenleri bakımından oldukça zengin yer altı kaynaklarına sahip olduğu söylenmektedir (Gürer, 2009: 439).
1.2.1 Bitki Örtüsü
Niğde şehri bölge olarak iç Anadolu bölgesinden yer aldığı için ormanlar çok az, topraklar bozkır ve step bitki örtüsüne sahip bir şehirdir. Toprakların %1,7’sini ormanlar, %37’sini mera ve çayırlar, %6,3’ünü fundalıklar ve %80’sini ekili dikili alanlar oluşturmaktadır. İl topraklarının geriye kalan %13’lük kısımlarını ekim ve dikim yapmaya müsait olmayan alanlar oluşturmaktadır. Elma ve patates üretimim olarak ülkemizde önemli bir paya sahiptir. %25 oranında ülkemizin patates ihtiyacını karşılarken, türküye de en çok elma ağacına sahip şehirdir. Tarım alanları dışındaki bitki örtüsü dağlık ve göletlerde köknar, çam, kavak ve söğüt ağaçlarından oluşur iken düzlük kısımlara otsu bitki örtüsü hâklimdir (Öztürk, 2005: 273-274). (DEVAMI YARIN…)
