Tarım ve Orman Bakanlığı, su kaynaklarını korumak, tarlalarda su tüketimini düşürerek israfı önlemek, bitkilerin sağlıklı büyümesini sağlamak ve tarımsal üretim verimliliğini artırmak amacıyla yapay zeka destekli sulama otomasyonu çalışmalarını yaygınlaştırıyor.
Bakanlığa bağlı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü (DSİ), son yıllarda etkisini gösteren küresel ısınmaya karşı su yatırımlarını artırarak sürdürüyor. Kurulduğu günden bu yana Türkiye'ye 5,7 trilyon maliyetli 18 bin 168 adet tesis kazandıran DSİ, önümüzdeki 4 yıllık periyotta ise su ve sulama amaçlı yatırım olarak bin 483 adet tesis yapmayı hedefliyor. Bu tesisler içerisinde tarımsal amaçlı sulama yapıları önemli bir yer tutuyor.
Tarımsal verimliliği artırmak ve suyu tasarruflu kullanma amacıyla yapay zeka destekli sulama otomasyon projelerini uygulamaya başlayan DSİ Genel Müdürlüğü, uygulamadan olumlu sonuçlar alıyor. 2024 yılı sonuna kadar Adana, Afyonkarahisar ve Denizli illerinde toplam 45 bin dekar alanı kapsayan sulama sistemi otomasyon projeleri tamamlanarak işletmeye alındı. Projelerde yaklaşık yüzde 40 seviyesinde su tasarrufu sağlandı. Bunun üzerine uygulamaların çoğaltılmasına karar verildi. DSİ, 2025 yılında 7 bölgede 110 bin dekar alanı kapsayan 20 pilot sahada sulamada otomasyon sistemini kuracak. Bu projeler için ihale çalışmalarına başlandı.
Otomasyon sistemi nedir?
Sulamalarda yaklaşık yüzde 40 tasarruf sağlayan otomasyon sistemiyle istenilen zaman ve sürelerde sulama yapılması ve güneş ışınlarının etkisini azalttığı anlarda suyun buharlaşmadan toprağa işlemesi sağlanıyor. Personel yardımına ihtiyaç duyulmadan profesyonel malzemelerle sistematik şekilde sulama işlemleri otomatik olarak yerine getiriliyor.
Otomasyonla su kullanımını optimize edilerek su maliyetleri azaltılıyor. Sistem sayesinde, gereksiz enerji kullanımı engellenirken, sulama sisteminde bulunan ekipmanlar korunuyor. İşçilik maliyeti azalıyor, manuel sulama işlemlerinden kaynaklanan zaman kaybı ortadan kalkıyor.
Sulama sistemindeki olası problemler, tanımlanan telefon numaralarına SMS olarak bildirildiğinden bu olumsuzluklar için kısa sürede önlem alınıyor.
Verimli sulama için alınan diğer tedbirler
DSİ Genel Müdürlüğü'nün suyun verimli ve tasarruflu kullanılması için gerçekleştirdiği diğer çalışmalar ise şöyle sıralanıyor:
Havzalar arası su aktarımı için projeler yürütülüyor.
Yeni sulama sistemlerinin basınçlı-borulu olarak inşa edilmesi sağlanıyor. Yeni sistemin oranı %6'dan %35'e çıktı, bu oran 2028 yılında %45'e çıkarılacak.
Açık sulama sistemleri kapalıya dönüştürülüyor. 1,3 milyon hektar alanda planlama-proje-inşaat çalışmaları devam ediyor.
Bak-Onar projeleri ile iletim randımanının yükseltilmesi amaçlanıyor. Son 16 yılda 174 adet sulama tesisinin bakım ve onarım ihtiyaçları giderildi.
İşletmedeki sulama tesislerine ölçü tesisleri kuruluyor. Öncelikle 500 ha ve üzerindeki sahalarda 924 adet elektronik ölçü tesisinin kurulumu tamamlandı.
Bakan Yumaklı: “Suyun her damlası önemli"
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, küresel iklim değişikliğinin gündemde olduğu bir dönemde DSİ'nin çalışmalarının büyük önem taşıdığını bildirdi.
"Suyun olduğu yerde hayat var. Suyun olduğu yerde bereket var. Suyun olduğu yerde medeniyet var. Bu sebeple DSİ yatırımlarının artarak devamı, kapımıza kadar gelen küresel iklim değişikliği ile mücadele adına elzemdir. Suyu verimli ve tasarruflu kullanmak çok önemlidir." ifadelerini kullanan Yumaklı, DSİ'nin tarımsal sulamanın verimli ve etkin yapılması için büyük projeleri art arda hayata geçirdiğini belirtti.
Yumaklı, sulamada otomasyonunun su kullanımında tasarruf ve verimde artış sağladığına dikkati çekerek, şunları kaydetti:
"DSİ Genel Müdürlüğümüz, yapay zeka destekli sulamada otomasyon için uzun yıllardır çalışıyor. 2023 yılından bu yana da sulama altyapısı uygun olan her bölge müdürlüğünde bir otomasyon çalışması yapılması yönünde gayretimiz sürüyor. 2024 yılı sonuna kadar Adana, Afyonkarahisar ve Denizli illerinde hayata geçirdiğimiz projelerde yüzde 40'a varan su tasarrufu sağlandı. Yüzde 40 daha az su kullanarak aynı ürünü elde edebiliyorsunuz. Bu müthiş bir imkan. Yeni yılda sulamada otomasyon sistemini ülkenin dört bir yanına yaymak için çaba göstereceğiz. Bu yatırımları önceleyeceğiz.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, küresel iklim değişikliğine bağlı, sıklığı ve şiddeti artan kuraklığın olumsuz etkilerinin azaltılmasına yönelik olarak yapısal ve yapısal olmayan tedbirler ile olası can ve mal kayıplarının önüne geçmeyi hedefliyor. Su yatırımlarımız artarak devam edecek."
