Gürer: 557 bin ton et nereden çıktı?

CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, TÜİK tarafından açıklanan 2023 yılı Kırmızı Et Üretimi İstatistikleri ile 2024 yılı Cumhurbaşkanlığı Bütçe Gerekçesi kitapçığında belirtilen 2023 yılı et üretim istatistikleri arasındaki 577 bin tonluk et farkına dikkat çekerek, “TÜİK'in verilerinde mi bir sorun var, yoksa Cumhurbaşkanlığının bütçe planlamasında mı bir sorun var. Et üretiminde bu kadar sapma nasıl oldu? Bu konu açıklanmalı.” dedi Gürer ayrıca, Cumhurbaşkanı Yardımcısına yazılı soru önergesi vererek bu bağlamda açıklama istedi.

ÖNGÖRÜ EKSİKLİĞİ Mİ, SAĞLIKSIZ VERİLER Mİ?
CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, planlamanın doğru ve sağlıklı bir şekilde yapılması ve sürdürülmesi için verilerin önemine her fırsatta dikkat çektiğini belirterek, “TÜİK’in Kırmızı Et Üretim İstatistiklerinde 2023 yılında bir önceki yıla göre et üretiminde %8,8 artış olduğu ve 2023 yılında toplam et üretiminin 2 milyon 384 bin 47 ton olduğu belirtiliyor. 2024 yılı Cumhurbaşkanlığı Bütçe Gerekçesinde ise TÜİK’ten aldığı belirtilen veriye göre, 2023 yılı için bu rakam 1 milyon 945 bin ton olarak planlanmasına karşın, gerçekleşme tahmini ise 1 milyon 827 bin ton olarak belirtiliyor. Bu aradaki 557 bin ton fazla kırmızı et üretimi nasıl oluştu veya tahmin ve TÜİK verisi arasında nasıl bu kadar fark var? Cumhurbaşkanı Yardımcısına yanıtlaması istemiyle verdiğim yazılı soru önergesinde durumu sorguladım.” şeklinde konuştu.
“TÜİK’in Kırmızı Et Üretim İstatistiklerinde, 2023 yılında bir önceki yıla göre et üretiminde %8,8 artış olduğu ve 2023 yılında toplam et üretiminin 2 milyon 384 bin 47 ton olduğu belirtiliyor. Cumhurbaşkanlığı 2024 yılı Bütçe Gerekçesinde ise, 2023 yılı için bu rakamın 1 milyon 945 bin ton olarak planlanmasına karşın gerçekleşme tahmini ise 1 milyon 827 bin ton olarak belirtiliyor. Verilerin TÜİK hesaplaması olduğu da not düşülmüş.
Bu kere, TÜİK’in belirlediği veriye göre 557 bin ton fazla kırmızı et üretim artışı nasıl gerçekleşti?
İki veri arasında nasıl bu kadar fark var?
TÜİK, Cumhurbaşkanlığına verdiği veriler sonrasında tahmininin 557 bin ton üstünde et üretimi açıklaması öngörü eksikliği mi, sağlıksız veriler mi, ithal et girişimi?
Kırmızı et üretim tahmini, Tarımsal İşletmelerde Hayvansal Üretim Araştırması'ndan elde edilen demografik verilere dayalı belirlenen 'kasaplık güç oranı'yla hesaplanan 'iç popülasyondan kesilen hayvan sayısı' ile 'ithalattan kesilen hayvan sayısı’nın ortalama karkas ağırlıklarıyla çarpılması suretiyle elde edildiğini TÜİK açıkladı. Bu verilerde ithalattan kesilen hayvan sayısı kaçtır?
Kasım 2023’te TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna ve Cumhurbaşkanlığına sunulan veriler ile TÜİK’in açıkladığı son veriler arasında bu kadar farklı rakamlar nasıl oluşmuştur?
Bu kadar kırmızı et üretimi arttıysa, kırmızı et fiyatlarının artışı nasıl oluşmuştur?
2024 yılı içinde Cumhurbaşkanlığı bütçe gerekçesinde ifade edilen 1 milyon 727 bin ton üretim tahmini artırılması düşünülmekte midir?
2023 yılında kesilen sağımlı süt ineği sayısı kaçtır?
TÜİK verilerine göre süt üretiminin düşmesinde süt ineklerinin kesime gitmesinin etkisi var mıdır?
TÜİK, Cumhurbaşkanlığına bildirdiği tahmininin 557 bin ton üstünde et üretimi açıklaması öngörü eksikliği mi, sağlıksız veriler mi, ithal et girişi mi? Yoksa yem fiyatlarının artması sonucu yoğun hayvan kesimi ile mi ilgilidir?
Kasım 2023’te TBMM Plan ve Bütçe Komisyonuna sunulan Cumhurbaşkanlığı 2024 yılı bütçe gerekçesinde 2025-2026 yılları içinde et üretim tahminlerinin 2023 yılı üretimi altından öngörüldüğüne göre kırmızı et açığı nasıl giderilecektir? sorularını yöneltim.” dedi."
Gürer, “Cumhurbaşkanlığı Bütçe Gerekçesinde Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından uluslararası kabul görmüş kasaplık güç istatistik yöntemi ile hesaplanmaktadır. Buna göre; Hayvan Varlığı x Kasaplık Güç Oranı x Ortalama Karkas Ağırlığının çarpımı sonucunda = Et Üretim miktarı hesaplanmaktadır. Kırmızı et üretim miktarı yılda bir defa yılsonunda TÜİK verilerinin yayınlanmasına bağlı olarak ölçülmektedir.” ifadesi yer almaktadır. Bu verilerde bu hesaplamalara göre böyle önemli bir sapmanın nasıl oluştuğu açıklanmalıdır.” diye konuştu.

ET ÜRETİMİ ARTTI İSE FİYATLAR NEDEN ZIPLADI
Cumhurbaşkanlığı Bütçe Gerekçesinde 2023 yılında planlanan et üretiminin 1 milyon 945 bin ton olacağını belirtip, daha sonra gerçekleşme rakamını daha da aşağı çekerek 1 milyon 827 bin ton olarak tahmini gerçekleşme açıkladığını belirten CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Cumhurbaşkanlığı Bütçe Gerekçesi, TÜİK verileri ile belirlendiğine göre kırmızı et üretiminin, 2023 tahmini olarak 118 bin ton daha az kırmızı et üretimi öngörülürken 557 bin ton artış ortaya çıkmıştır. TÜİK verilerinin, 557 bin ton üstünde et üretimi nasıl gerçekleşti? Aradaki artış tam 557 bin ton. Cumhurbaşkanlığı 2024 yılı bütçe gerekçesinde yer alan bilgilerde 2023 verileri için ‘Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından uluslararası kabul görmüş kasaplık güç istatistiki yöntemi ile hesaplanmaktadır. Buna göre; Hayvan Varlığı x Kasaplık Güç Oranı x Ortalama Karkas Ağırlığının çarpımı sonucunda = Et Üretim miktarı hesaplanmaktadır. Kırmızı et üretim miktarı yılda bir defa yılsonunda TÜİK verilerinin yayınlanmasına bağlı olarak ölçülmektedir.’ deniyor. Bu açıklamaya göre arada fark bu kadar nasıl oluşuyor.” şeklinde konuştu.

TARIMSAL PLANLAMAYI OLUMSUZ ETKİLİYOR
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, bu veriler arasındaki uyumsuzluğa dikkat çekerek şöyle dedi; “Açıklanan et üretim rakamı ile tahmini arasındaki ciddi fark önemli bir veri tutarsızlığını ve planlama eksikliğini ortaya koyuyor. Bu durum, sadece et üretimi üzerinde değil, genel olarak tarımsal planlama ve veri analizi süreçlerinde güvenilirliği etkileyen bir konudur. Bu tür tutarsızlıklar ve veri eksiklikleri, karar yapıcıların doğru kararlar almasını zorlaştırır ve hatalara sebep olabilir. Ayrıca, uzun vadeli stratejik planlamayı olumsuz etkiler. Bu nedenle hem TÜİK hem de diğer ilgili kurumlar arasında daha tutarlı veri toplama ve raporlama süreçlerinin sağlanması büyük önem taşımaktadır. TÜİK verilerine göre süt üretimi de düşüyor. Cumhurbaşkanlığı verilerine göre 2024 yılı et üretim tahmini düştüğüne göre et sorunu nasıl çözülecektir? İthalat ile bu süreç ne kadar götürülebilir? Hayvancılıkta iktidar yanlış üzerine yanlış yapmış gibi görünüyor ve bu kere de verilerde şaşırtıcı rakamlar ortaya çıkmaktadır.” dedi.
Gürer, “Et üretimi artarken süt üretimi son yılların en düşük seviyesinde gerçekleşti. 2020 yılında inek sütü üretim miktarı 21 milyon 749 bin 342 ton iken bu rakam 2023 yılında 19 milyon 961 bin 908 tona kadar geriledi. 2020 ve 2023 yılları arasında 1 milyon 787 bin 434 ton inek sütü üretimimiz azaldığı görülüyor. 2023 yılında kesilen sığır 5 milyon 811 bin 698 baş olarak gerçekleşti. Bunun ne kadarı süt ineği? Görünen o ki süt ineklerinin kesime gittiği dönemlerde et üretimi artmakta ve süt üretimi düşmektedir.” dedi.