Yılbaşında Çukurova’da yaşanan don olayından sonra Türkiye genelinde 65 ilde etkili olan zirai don felaketi, tarımsal üretimi derinden etkiledi. CHP Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, yaptığı saha ziyaretlerinde üreticilerimizin yaşadığı mağduriyeti yerinde gözlemledi. “Don olayı, sadece ürün kaybına neden olmakla kalmadı, aynı zamanda tarımsal üretimin geleceğini de tehdit eden ciddi bir sorun haline geldi. Tarım işçisinden esnafa, ihracattan raftaki fiyata kadar olumsuz yansıması ağır olacak,” diyen Gürer, TBMM’de kurulan Zirai Don Araştırma Komisyonu’na üye olarak seçildi.
TBMM’de tüm siyasi partilerin katılımıyla oluşturulan Don ile ilgili Meclis Araştırma Komisyonu’nda CHP’den Bilal Binici (Adana), Gülcan Kış (Mersin), Bekir Başevirgen (Manisa), İlhami Özcan Aygün de yer alacak. Komisyon ilk toplantısını 14 Mayıs Çarşamba günü yapacak. 22 kişiden oluşan kurul, üç ay süresince don etkilerini araştıracak.
“BAHÇE GİBİ TARLADA DA SORUN VAR”
Mecliste oluşturulan Don ile ilgili Meclis Araştırma Komisyonu’nda yer alan Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Niğde ve Konya gibi farklı il ve ilçelerde zirai donun etkilerini yerinde inceleyerek gözlemlerini kamuoyuyla paylaşmıştı.
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Don ile ilgili oluşturulan komisyon, doğru ve gerekli bir adım oldu. Tüm partilerin katılımıyla sorunu kapsamlı bir şekilde irdeleyeceğiz. Can kaybı olmayan şiddetli bir deprem gibi bir felaket yaşandı. Bahçe bitkilerinde çok büyük zarar var. Çok kesimi doğrudan etkileyen bir felaket. İklim değişikliği ile bu sorunlar sıkça yaşanacağı için önlemleri de konuşmak gerekli. Bahçe bitkileri, özellikle sert çekirdekli meyvelerle elma, üzüm, fındık gibi ürünlerde ciddi zarar var. İhracatımızdan esnafa kadar her kesimi çiftçi kadar etkiledi ve etkileyecek. Tüketiciye de ciddi yansıması olacak. Görülen kadar görülmeyen zarar da oluştu. Örneğin erken ekim yapılan lahana tarlasını incelediğimde, 60 bin fidenin dondan tamamen zarar gördüğünü ve erken ekim şeker pancarı ile arpanın da büyük ölçüde zarar gördüğünü tespit ettik. Bahçe ürünleri gibi tarla bitkilerinde de zarar var. Hasar tespiti, bahçede olduğu gibi tarlada da yapılarak tüm zararlar karşılanmalıdır. Çiftçilerimiz büyük bir çaresizlik içinde. Don olayından sonra fidelerin sökülüp yeniden ekime geçilmesi, çiftçiye iki kat masraf yüklemekte. Gübre ve işçilik başta olmak üzere tüm maliyetler katlanırken, dondan sonra ekim yapanlar daha avantajlı durumda olacaklar,” dedi.
Görüştüğü çiftçiler de şunları söyledi: “Lahanada dekara fide maliyetimiz 4 bin ila 6 bin TL arasında. Sürüm ve ilaçlama gibi masraflarla bu rakam 35 bin ila 40 bin TL’ye kadar çıkıyor. Ancak ürün para etmiyor ve maliyetlerimizi karşılamıyor.”
Gürer, “TARSİM ile ilgili çok şikayet var. Çiftçinin zararı sadeleştirilip derhal karşılanmalı. Şartlar ağır, destek yetersiz. Bu yüzden sigorta yaptıranların oranı oldukça düşük. TARSİM sigorta primlerinin yüksek olması, üreticilerimizi sigortadan uzaklaştırıyor. Ziyaret ettiğim tarlalardan birinde, 250 dönümlük arazinin yalnızca 30 dönümünün sigortalı olduğunu öğrendim. 600 dekar elma bahçesi dahi sigortalanmamış. Felaket ile güç durumdalar. Sigortası olmayan üreticilerimiz, zararın tamamını kendi omuzlarında taşımak zorunda kalmamalıdır. Cumhurbaşkanı kararı ile bu süreç, tüm mağdurların sorunlarını çözecek boyuta ulaşmalıdır,” dedi.
“ELMA ÜRETİMİNDE TARİHİ KAYIP YAŞANACAK”
Ömer Fethi Gürer, “Zirai don felaketinden en fazla etkilenen ürünlerden biri de elma oldu. Türkiye genelinde 99 milyon elma ağacının 18 milyonu henüz ürün vermeyen genç ağaçlardan oluşuyor. Ancak ürün veren ağaçların yoğun olduğu Niğde, Karaman, Konya, Isparta ve Antalya gibi illerde don felaketi, üretimi neredeyse yarıya düşürdü. Geçtiğimiz yıl 614 bin ton olan Niğde elma üretiminde bu yıl 500 bin ton kayıp yaşanacağını öngörüyoruz,” dedi.
Elma üreticileri de “20 yıldır bu bahçede üretim yapıyoruz, ancak böyle bir afetle ilk kez karşılaşıyoruz. Her yıl 4 bin ton elma aldığımız bahçeden bu yıl 100 ton bile alamayacağız,” diyerek yaşadıkları mağduriyeti dile getirdiler.
Gürer, “Bu durum ihracatı da ciddi şekilde etkileyecek. Türkiye genelinde üretilen 4 milyon 602 bin ton elmanın 1,5 milyon tonu ihraç ediliyordu. Ancak bu yıl Hindistan gibi önemli pazarlarda bile üretim düşüklüğü nedeniyle pazarı kaybetme riski var. Don, dış satımı da olumsuz etkileyecek,” dedi.
“ARPA VE DİĞER HUBUBATLAR DA RİSK ALTINDA”
Ömer Fethi Gürer, “Zirai don, sebze ve meyve dışında hububat üretimini de olumsuz etkiledi. Nisan ayında yaşanan soğuk hava dalgası, arpaların erken başaklanmasına ve sararmasına yol açtı. Bu da verim kaybını beraberinde getirdi. Anadolu genelinde yaşanan bu felaket, tarımsal üretimde büyük bir kriz yaratmış durumda,” dedi.
“ÇİFTÇİLERİN BORÇLARI ERTELENMELİ”
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Yaşanan zirai don felaketi, 65 ilde tarımsal üretimi ve çiftçilerimizin yaşamını derinden etkiledi. Bu noktada çiftçilerimize destek olunması şart. Borçların faizsiz şekilde ertelenmesi, TARSİM sigorta primlerinin düşürülerek sigortalılık oranının artırılması ve çiftçilerimize doğrudan destek sağlanması gerekiyor,” şeklinde konuştu.
Gürer, “Çiftçilerimiz şunu net bir şekilde ifade ediyor: ‘Borçsuz üretici kalmadı.’ Bu durum, tarımsal üretimimizi sürdürülemez hale getiriyor. Ben de çiftçilerimizin sorunlarını Meclis’te gündeme taşımaya, onların sesi olmaya ve çözüm yolları için mücadele etmeye devam edeceğim. TBMM’de kurulan Zirai Don Araştırma Komisyonu’nda da çiftçilerimizin zirai don sonrası yaşadıkları sorunların aşılması için gerekli çalışmalarda bulunacağım,” dedi.
