BDDK verilerine göre, konut ve taşıt fiyatlarındaki artış, faizlerin yükselmesi ve kredi kartı düzenlemeleri, tüketici davranışlarını şekillendirdi.
Kredi kartı harcamalarının toplam bireysel krediler içindeki payı 2,5 yılda neredeyse iki katına çıktı. Yüksek enflasyon, faiz artışları ve düzenlemeler, tüketicileri nakit ödeme veya kısa vadeli krediye yöneltti. Gıda, kozmetik gibi ürünlerde taksit yapılmamasıyla taksitli harcamaların payı önemli ölçüde düştü.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, tüketici kredi alışkanlıklarında önemli bir dönüşüm yaşanıyor. Konut ve taşıt fiyatlarındaki artış, faizlerin yükselmesi ve kredi kartı düzenlemeleri, vatandaşları farklı kredi türlerine yöneltmiş durumda.
Kredi kartı harcamalarında artış olsa da taksitli alışverişler azaldı. Özellikle gıda, kozmetik gibi ürünlerde taksit yapılmamasıyla tüketiciler nakit veya kısa vadeli kredilere yöneldi.
Öte yandan, ihtiyaç kredilerine olan talep arttı. Konut ve taşıt kredilerindeki düşüşe karşın, tüketiciler günlük ihtiyaçlarını karşılamak için daha çok ihtiyaç kredisi kullanıyor.
KREDİ KARTI HARCAMALARINDA ARTIŞ
Kredi kartından taksitlendirerek yapılan harcamalar bir süre gündemin ilk maddelerinden olurken, bu alanda düzenlemeler de tartışılmıştı. Talebin kısılmasıyla enflasyonda mücadele açıklamaları ekonomi yönetiminin hamlelerinin ilk maddelerinden olurken, kredi kartı harcamalarında ise fiyatların yükselişi bir yandan krediler içindeki pay da bir yandan artış etkisi oluşturdu.
Kredi kartları harcamalarının toplam bireysel krediler ve kredi kartları toplamı içindeki payı yaklaşık 2,5 yılda iki kat artış gösterdi.
2022 yılının ilk haftasında kredi kartlarından yapılan harcamalar bireysel kredi ve kredi kartları toplamı içinde yüzde 20,99 pay alırken, 26 Temmuz 2024 haftasında bu oran yüzde 46,16 seviyesine çıktığı görüldü. Harcamaların payı son 2,5 yıl içinde en yüksek seviyesini Nisan 2024 ilk haftalarında yüzde 46,53 ile gördü.
KREDİ KARTINDA TAKSİTLER AZALDI
Kredi kartı harcamaları krediler içinde payını artırırken, taksitli alışveriş ise azaldı. Kredi kartı harcamalarında gıda, kozmetik, market, akaryakıt, kuyum gibi alanlarda taksit yapılmamasıyla harcamalarda da trend değişikliği görüldü.
2022 yılının başında kredi kartları harcamalarında yüzde 41,88 olan taksitli harcamaların payı, 26 Temmuz 2024 haftasında yüzde 34,74’e geriledi.
İHTİYAÇ KREDİSİNİN YÜKSELİŞİ
Bireysel kredilere bakıldığında ihtiyaç kredilerinin payının arttığı görüldü. 2022 yılı başında toplam krediler içinde yüzde 59,72 olurken, 26 Temmuz 2024’e gelindiğinde bu payın yüzde 69,25 olduğu görüldü.
Konut kredilerindeki gerileme ev fiyatları ve faizlerdeki yükselişle gerilerken, bankaların kredi iştahsızlığı da bunda etkili oldu. Yaklaşık 2,5 yıl önce konut kredilerinin yüzde 38,61 olan payı yüzde 25,77’ye geriledi.
Taşıt kredilerinde de yıl sonu artış sonrası yeniden gerileme görüldü. 2022 yılı başında yüzde 1,67 olan taşıt kredisinin oranı yüzde 4,97 olurken, en yüksek 2023 sonunda 6,33 paya sahip oldu.
