Vergi Denetim Kurulunun (VDK), sahte faturayla mücadele etmek için devreye aldığı yapay zeka destekli Kuruluş Gözetimli Analiz (KURGAN) Sistemi'yle, iki yıl için 17 bin 373 satıcı ile 77 bin 834 alıcının taraf olduğu yaklaşık 578 milyar lira tutarındaki işlem risk analizine takılırken, bu mükelleflere kayıt ve beyanlarını düzeltme imkanı veriliyor.
Hazine ve Maliye Bakanlığından edindiği bilgilere göre, VDK, sahte belgeyle mücadelede 1 Ekim itibarıyla yeni tedbirleri devreye aldı. Bu tedbirler kapsamında KURGAN Sistemi de aktif olarak kullanılmaya başlandı.
Cari verilerle çalışan ve işlem riskini ölçen yapay zeka destekli KURGAN, ekonomideki tüm alım ve satım işlemlerini tarayıp, riskli olanları tespit ediyor. İşlemlerin gerçekliğini tespit etmeye çalışan sistem, sahte belgeye ilişkin riskleri de kısa sürede belirliyor.
Sistemin geçmişe dönük veriler üzerinden çalıştırılması neticesinde, 2023 yılına ilişkin 8 bin 753 satıcı ve 35 bin 901 alıcının taraf olduğu yaklaşık 190 milyar lira tutarındaki işlem riskli bulundu. Sistemle 2024 yılına ilişkin de 11 bin 530 satıcı ve 52 bin 557 alıcı nezdindeki yaklaşık 389 milyar liralık işlem riskli olarak değerlendirildi.
Mükerrer işlem yapan satıcı ve alıcılar devre dışı bırakıldığında, iki yıl için 17 bin 373 satıcı ile 77 bin 834 alıcının taraf olduğu yaklaşık 578 milyar lira tutarındaki işlem risk analizine takıldı. Uygulama, alıcı ve satıcıların taraf olduğu tüm işlemler yerine, sadece yüksek riskli görülenleri tespit etti.
Sistemin riskli bulduğu işlemlere ilişkin olarak alıcı mükelleflere yazı gönderilerek, bilgi talep edilmesine başlandı. Bu kapsamda, 70 binin üzerindeki yazı, riskli bulunan işlemlerin alıcılarına gönderildi. Bu yazılarla, olası bir denetim öncesinde mükelleflerin risk durumlarına ilişkin bilgilendirilmesi amaçlandı.
İki yılda, işlemlere taraf olan 17 bin 373 satıcının incelenmesine de başlandı. Bu çerçevede alıcılardan gelecek cevaplar, satıcılar nezdinde yürütülecek incelemelerde, delil teşkil edecek. Gelen cevaplara göre, incelemelerin kapatılması da söz konusu olacak.
VDK, riskli işlemlere taraf olan alıcı mükellefi bulunan mali müşavirlere de yazıyla bilgi veriyor. Ancak bu bilgilendirme, müşavirlere bir sorumluluk yüklemek için değil, sadece mükelleflere rehberlik edilmesi amacıyla yapılıyor.
KURGAN Sistemi ile yapılan tespitler sadece riskli işlemleri belirlediği için satıcı ve alıcıya "sahte belge düzenleyicisi veya kullanıcısı olma" statüsü kazandırmıyor. Bilgilendirilen mükellefin, bilmeden ya da yanlışlıkla sahte fatura kullanmasının önüne geçiliyor. Uyarıları alan mükellefler, kayıtlarını düzeltme imkanı elde ediyor.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de kayıt dışılıkla mücadelenin, teknolojiye yatırım yaparak ve en yeni sistemleri devreye alarak devam ettiğini vurgulayarak, "Bu sistemlerin amacı mükellefleri cezalandırmak değil aksine bilgilendirmek ve gönüllü uyuma davet etmek. Her zaman dürüst mükelleflerin hak ve hukukunu koruyoruz, gerçek alım satım işlemine taraf olanlar açısından endişe edilecek bir durum bulunmuyor." dedi.
