NATO Müttefik Dönüşüm Komutanlığı (NATO ACT) liderliğinde, akademi, endüstri ve devlet kuruluşlarının katılımıyla yürütülen ve ittifak içinde ortaya çıkan ve çığır açan teknolojilerin benimsenmesini hızlandırmayı amaçlayan 4 aşamalı NATO İnovasyon Sürekliliği Girişimi faaliyetinin final aşaması olan "deney/gösteri" kısmı Türkiye'de gerçekleştirildi.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı koordinasyonunda İstanbul Teknik Üniversitesi Denizcilik Fakültesi'nde yapılan faaliyete 13'ü Türkiye'den 50 kuruluş katıldı.
Türkiye'den ASELSAN, HAVELSAN, Tualcom, Meteksan Savunma, DASAL, TÜBİTAK SAGE, Sefine Tersanesi, STM, Sonitus, ULAK Haberleşme, Hyperever, Qubitrium ve Koç Savunma, sürüklenen mayınların tespit ve imhası, kritik denizaltı altyapılarının korunması ve kuantum alanındaki projelerde diğer ülkelerden katılımcılarla birlikte çalıştı.
DASAL Havacılık Genel Müdürü Murat Koç yaptığı açıklamada, faaliyete keşif-gözetleme amaçlı dronlar ile katıldıklarını söyledi.
Senaryo kapsamında bir limanda sürüklenen mayınların insansız hava araçlarıyla tespit edilmesi şeklinde bir rolleri olduğunu anlatan Koç, bu aşamaya gelene kadar yıl boyunca Portekiz ve Kanada'da fiili, bunların dışında da bir dizi çevrim içi etkinliğe katıldıklarını ve buralarda senaryonun adım adım şekillenmesine katkıda bulunduklarını dile getirdi.
NATO'nun dünyanın en büyük savunma organizasyonu olduğunu vurgulayan Koç, bir savunma sanayisi şirketi için de en büyük pazarı ifade ettiğini belirtti. Koç, şöyle konuştu:
"Buranın içinde ürün, teknoloji ve çözümlerimizle yer almak, DASAL markasının bilinirliğini artırmak, bir farkındalık oluşturmak için bu etkinlikler önemli fırsatlar ifade ediyor. Aynı zamanda NATO çok uluslu bir organizasyon. Farklı kültürlerin, iş yapış biçimlerinin, teknoloji ve kabiliyetlerin bir araya getirilip kolektif bir savunma örgütü çatısı altında sonuç üretme çabası içinde oluyoruz. DASAL'ın bu organizasyonlara katılımı çok uluslu kültürle iç içe olma, NATO'nun işleyiş ve süreçlerine hakim olma noktasında bizim için artı değer oluşturdu."
Bu tarz etkinliklerin gündemlerinde olmaya devam edeceğini, bunu NATO ile de sınırlamamak gerektiğini vurgulayan Koç, şu değerlendirmede bulundu:
"Ülkemizin ihracat konusunda ciddi bir çabası var ve biz de bu çabanın bir parçasıyız. NATO üyesi olan olmayan dost ve müttefik ülkelerin tamamında iş geliştirme ve satış faaliyetlerimiz devam ediyor. Bu anlamda ülke olarak da şirket olarak da ciddi çaba içindeyiz. NATO çok büyük, üstelik savunma sanayisi anlamında en yüksek standartlara sahip olan bir pazar. NATO'nun kendine has standartlarını dikkate alırsak buralarda kendini kanıtlamış ve kabul görmüş ürünlerin üçüncü pazarlarda da kabul görmesi daha olası. Bu anlamda da NATO faaliyetlerinin içinde olup NATO ülkelerine ihracat yapmış olmak diğer pazarlardaki faaliyetlerimiz için de destekleyici bir unsur olarak öne çıkıyor."
Murat Koç, savunma sanayisinin uzun soluklu çaba gerektiren bir sektör olduğuna işaret ederek, "Doğası gereği bugünden yarına değer üretmek kolay değil. Bu faaliyetlerin içinde sürekli yer almak önümüzdeki dönemde ihracat hedeflerimizin desteklenmesi anlamında önemli adım olacak." dedi.
HAVELSAN sistem mühendisi Esat Serhat Sucu, ultra geniş bant tabanlı göreli konumlandırma yetenekleriyle faaliyette yer aldıklarını söyledi.
Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı desteğiyle bu yeteneği süreç içinde hassas konumlandırma, formasyon oluşturma ve değiştirme gibi görevlerde kullandıklarını anlatan Sucu, Başkanlığın da teşvikiyle bu yeteneği NATO faaliyetine taşıdıklarını ifade etti. Sucu, şöyle dedi:
"Senaryoda çeşitli platformlara entegrasyonumuz söz konusu oldu. İnsansız sistemlerin, dronların özellikle güvenli iniş-kalkış, konumlandırma çözümünü oluşturuyoruz diyebilirim. Burada da insansız deniz aracına entegre ettiğimiz sistemin kıyı tarafındaki referanslarla konum bilgisini ürettik ve bir arayüzle paylaşarak gösterdik.
Gerçek senaryolarda çeşitli problemlerle karşılaşabiliyoruz, karıştırmalar, küresel navigasyon sistemlerinin çalışmama durumu gibi. Burada konumlandırma için çeşitli alternatifler aranıyor. Kullandığımız ultra geniş bant teknolojisi kamera ve küresel navigasyon sistemlerinden ayrık olarak hassas konum sağlıyor. Bu konumlandırma çözümüyle birlikte insansız sistemlerin konumları güvenli şekilde sağlanabiliyor. Bunların deniz, kara araçlarına veya sabit istasyonlara güvenli şekilde navigasyonunu sağlamak, iniş kalkışını gerçekleştirmek, sürü içinde formasyon oluşturup bunun takibini sağlamak gibi özelliklerimiz mevcut."
ASELSAN Algoritma Geliştirme Ekip Lideri Sertaç Çakır da şirketin otonom su altı araçları için bir ürün ailesi olduğunu ve bu alanda ciddi bir faaliyet yürüttüğünü söyledi.
NATO için en önemli konulardan birinin su altı sistemleri olduğuna dikkati çeken Çakır, şunları kaydetti:
"Burada yer aldığımız sistem su altı için, özellikle otonom su altı araçları için çok önemli olan su altı navigasyonu. Su altında navigasyon yapabilmek için çeşitli sensörler kullanıyoruz, bunun için normalde klasik yöntemlerle sensör fizyonu uyguluyoruz. Bu çalışma kapsamında yapay zeka kullanırsak klasik yöntemlerin performansını iyileştirebilir miyiz, bunları daha gürbüz hale getirebilir miyizi kovaladık. Sonuçlar da şunu gösterdi ki gerçekten bu işi yapay zeka ile yaptığımızda daha yüksek performanslı sonuçlar alıyoruz. Buradaki çalışma kapsamında yüksek sadakatli simülasyon ortamlarımızda yapay zeka destekli navigasyon yaptığımızda aslında su altında daha yüksek doğruluklar elde edebildiğimizi gördük. Bu da su altı sistemlerinin daha uzun süre, daha yüksek doğrulukla görev yapabilmesini sağlayacak. Buradaki simülasyon ortamında yapay zeka ile bunu iyileştirebildiğimizi gösterdik."
TÜBİTAK SAGE Yapay Zeka Uygulamaları Birim Amiri Talha Korkmaz, faaliyette "robotik yapay zeka" grubunda yetenekleriyle yer aldıklarını söyledi.
Yüzen mayınların tespiti kısmında ilk istihbarat sağlayıcısı rolünde TÜBİTAK SAGE Yapay Zeka Ekibi olarak görev yaptıklarını belirten Korkmaz, şunları ifade etti:
"Uydu görüntüsünü temsilen kaldırdığımız dronlardan aldığımız görüntülerle mayınları tespit edip bunları NATO'nun haberleşme ağına raporlama kısmında görev aldık ve senaryoda buralarda şüpheli mayınlar var şeklinde ilk istihbaratı sağlayan ekip olduk.
Aynı zamanda bir lansman olarak yapay zeka pilotlarımızı da etkinlik kapsamında duyurduk. Hem füzelerimizi hem de düşman unsurları kontrol etmeyi öğrenen yapay zeka ajanları geliştiriyoruz. Örneğin bir nokta hava savunma sistemimiz var yapay zeka düşman unsurunu yöneterek nasıl manevralar yaparsam bu hava savunma unsurundan vurulmadan içeri sızabilirim şeklinde manevraları öğreniyor ve bunları tasarımcılarımıza raporluyoruz. Aynı zamanda dost unsuru da yapay zekayla kontrol ederek düşman unsurunu elimine etmeye yönelik çeşitli harekat kurguları ve manevra stratejileri geliştiriyoruz."
